Sektörde bilgi
kirliliğini had safhaya getiren olayların özü de, kaynağı da sorgulamamak.Ya da
sorgulamayı bilmemek, ya da becerememek. İnanıyoruz ki, sorgu yapma
yetkinliğine sahip profesyonellerin çokluğu, sektördeki bu bilgi kirliliğini
minimum düzeye indirecektir.
Amacımız da bu zaten,
çıldırtıcı bilgi kirliliğinden bir an önce kurtulmak.
Biz, emlak
broker ve danışmanları için portföy/mal sahibi/müşteri üçgeninde tam ve
güvenilir bilgiye sahip olmamız gerekiyor.Tam bilgiye ulaşmak ve doğruluğunu
sorgulamak bizim işimizin en önemli parçası.
İster sözleşmeli,
ister sözleşmesiz olsun portföyümüze dahil edeceğimiz bir gayrimenkulü mutlaka
sorgulamamız gerekir. Gayrimenkulü sorgulama aşamasında, mal
sahibi/vekalet sahibi veya gayrimenkulü paylaşıma açan meslektaşlarımızın
pek hoşuna gitmeyeceği bir durum söz konusu olsa da, siz yine de sorgulama
tekniklerine devam ederek işinizin gerekliliğini yapın.
Kendimizden örnek
vermek gerekirse; İşini ciddiyetle yapan, tek gelir kaynağı portföyündeki
gayrimenkuller olan bizler, bu sorgulama kriterlerine uymayan hiç bir
gayrimenkulü portföyümüze almıyoruz. Neresi olursa olsun, kim olursa olsun hiç
fark etmiyor bizim için. Bu sorgular ışığında yol haritamızı çiziyor ve
(+-) değerlendirmemizi
ona göre yapıyoruz. Sorgulama sonucunda, (+) değer fazla ise
portföyümüze dahil ediyor, (-) değer çoğunlukta ise hiç zaman ve
enerji kaybetmeden satılabilir diğer ürünlere, diğer işlerimize
odaklanıyoruz.
Biz bu duruma kısaca
”Hızlı Geçelim” diyoruz
Gayrimenkulü
sorgulamadan, hemen portföyüne dahil ederek paylaşıma açanların
müşterileri karşısında yaşadıkları olumsuzlukları da çok iyi
biliyor ve gözlemliyoruz. Bu olumsuz tablo maalesef emlak dünyasında
oldukça fazla yaşanmakta.
Aslında her
şey o kadar basit ki.
Sorgulamak, bir emlak
profesyonelinin en etkili gücü ve silahı. Herşey bu sorgu teknikleri ile
belirginleşir. Sorgu teknikleri, satış süreci içerisinde olası bir
olumsuzluk yaşamanızı engelleyecek emniyet kemerinizdir. Bu emniyet kemeri
satışı garantiler, müşterinizi elinizde tutmanızı sağlar.
Kendi çalışma
planımıza ait, çok uzun bir sorgulama listemizi kısalttık ve içlerinden en
önemli sorgu tekniklerini sizler için derledik. Örnek sorgulamamız, sözleşmeli
veya sözleşmesiz, size gayrimenkul paylaşımını sunan, meslektaşınız, mal
sahibinin vekalet verdiği şahıslar baz alınmıştır. Farklı gayrimenkul
türleri için farklı sorgulama teknikleri değişkenlik gösterir.
Bu arada,
görmediğiniz bir gayrimenkulü kesinlikle portföyünüze dahil etmeyin.
Paylaşımda
bulunan kişiyi çok iyi tanımanız ve sorgulamanız gerekir.
Gayrimenkulü
paylaşıma açan, size sunan kim?
§ Daha önce bir çalışmanız oldu mu?
§ Sektörde hangi konumda?
§ Güvenilir mi?
§ Yetki/Vekaletname belgesini gördünüz mü?
§ Gayrimenkulün fiyat değerlemesini kontrol
ettiniz mi?
Gayrimenkulü
paylaşıma açan kişi bu konuda ne kadar yetkili?
Tek satış
yetki sözleşmesine sahip misiniz? Evet ise;
Yetki sözleşmenizin
bitimine ne kadar süre var?
Süre sonunda satış
gerçekleşmez ise tekrar sözleşme yenileyecek misiniz?
Satış sizin
tarafınızdan gerçekleştiği takdirde bizi (ivedi) bilgilendirecek misiniz?,
Komisyon paylaşım sözleşmesi
imzalayacak mısınız?
En son ne zaman mal
sahibiyle görüştünüz? Tüm bu bilgiler güncel mi?
Ne kadar çok sorgu
var değil mi? Eğer ki, bu sorguyu yapmaz, kazancınızı, müşterinize karşı
oluşacak olumsuzluğu garanti altına almaz, direk balıklama atlar,
gayrimenkulü portföyünüze ekler ve de müşterilerinize sunmak için
iletişime geçerseniz, en iyisi mi siz bu mesleği bırakın Ya da
kaçırdığınız goller için, saçınızı, başınızı yolmayın, bırakın duvarlar da
sağlam kalsın, kafanız da.
Ne kadar zamandır satışta?
Yeni satışa açılmış
bir gayrimenkul ise; sorun yok, fiyat değerlemesi ve diğer sorguları
yapın. +
Uzun süreli
paylaşımda ise bu süre içerisinde ciddi görüşmeler gerçekleşti mi?
Evet ise;
Neden satılamıyor?
Anlaşmazlık konularının içeriği aşağıdakilerden hangisi?
Fiyatı piyasa
değerlemesinin çok üzerinde olduğu için mi satılamıyor? -
Hissedarlar arasında
anlaşmazlık mı var? (sözleşmesiz durumda sorulacak)-
Yargı yolu açık bir
mahkemesi mi var? - Uzun yıllar sonuçlanmamış devam eden mahkemelik
birçok yapı mevcut. Hiç bir yatırımcı bu olumsuz durumda parasını çöpe atmak
istemez.
Yasal
olmayan bir gayrimenkul mü? Kaçak bir yapılaşma mı söz konusu?
Turistik
tesis, ticari gayrimenkul ve konutlarda sıkça rastlanılan
bir durum.
Eğer ki, uzun
süredir satışa açık bir paylaşım söz konusu ise bu sorular karşı
taraf için inanın saunadan beter.
Bu kadar süre
içerisinde illa ki ciddi bir takım görüşmelerin olduğunu ya siz soracaksınız ya
da karşı taraf sizi bilgilendirecek. Bu yazıyı yazma amacımız da bu zaten, siz
sormadan karşı tarafın size bu bilgileri verme lüksü yok.
Şimdi sorgulama
zamanı
Bu kadar uzun
süredir satışta olan bir yerde, ciddi görüşmeler gerçekleşmiştir öyle
değil mi?
Ve illaki
ciddi pazarlıklar yapılmıştır ve anlaşmazlıkla masadan kalkılmıştır doğru mu?
Tabii ki doğru, tüm bu görüşmeler anlaşmazlıkla sonuçlanmış olmasa size
paylaşıma niye sunulsun?
Bu süreçte ciddi
görüşmeler sağlayan, masadan anlaşamayarak kalkan o kadar müşteri yanılıyor
olabilir mi?
Neden
satılamadığını sorun bu kadar süredir? Verecekleri tek bir cevap var,
fiyatta anlaşamadık.
Bu kadar uzun süreli
paylaşımda olup, elden ele dolaşan ve
nihayetinde satılamayan bir gayrimenkul için net bir sonuç ortaya
çıkıyor; ya fiyat değerlemesi çok şişirilmiş ya da sorunlarından bir türlü
kurtulamamış bir gayrimenkul paylaşımda. Gerçekten sizden gizlenen
bir şeyler var!
Kaç kişide paylaşımda
Uzun süredir
satılamayan ve çok kişide paylaşımda olan bir gayrimenkul çok tehlikeli
sonuçları da beraberinde getirebilir. Bu gayrimenkulü almak isteyipte masadan
anlaşmazlıkla kalkan müşterilerden biri yeni arayışlar sonucunda size gelmiş
olabilir. Ve siz bunun hiç farkında bile değilsinizdir. Olmanıza
da imkan yok.
Müşteriniz size talep
kriterlerini sunduğunda, siz de kendisine, talebine uygun bir gayrimenkul
olduğunu söylersiniz. İşte burada pişti sürecini de başlatmış olursunuz.
Müşteriniz size gelmeden, daha önceki emlak profesyonelleri veya kişiler
aracılığıyla bu gayrimenkulü gezmiştir. Mal sahibiyle sıkı bir pazarlık
sonucu sizin müşteriye söyleyeceğiniz fiyatın çok altında bir fiyat oluşmuştur,
bu görüşmeler sonucunda.
Mal sahipleri
müşteriyi her zaman için son nokta görür, diğer aracıları ise virgül. Son nokta
karşısında sözleşmede yazan fiyatı öyle bir indirimli hale getirirler ki sizi
bir anda taca atmış olurlar. Fiyatı sizden duyan müşteri siz ne olduğunu
bile anlamadan notunuzu vermiştir.
Biz herkeste
paylaşımda olan ve uzun süredir satılamayan bu gayrimenkul türlerine ”Jaws”
diyoruz. Bir sonraki adımınızın önünü keserek kolunuzu kaptırıyorsunuz, hem de
müşteriye, hem de ne olduğunu anlamadan. Sizi ısırıp gidiyorlar.
Suçlu
kim sizce?
*****En önemli sorgulama tekniklerinden üçünü yukarıda inceledik. Sorgu
listemizde olanbazı
önemli detayları da sizinle paylaşmak istiyoruz.
Eminiz içlerinden birçoğu işinize yaracak.
Gayrimenkul tapuda ne
gözüküyor? En çok yaşanılan durumlardan biri. Bölgenizin en iyi yerinde
olan bir arsa, tarla olarak karşınıza çıkabilir, işyeri daire olarak gözükebilir.
Belediye/tapu
bilgileri eksiksiz mi?
İmar durumu? İmara
açılmamış bir arazi yatırımcının gözünü epey korkutur. Özel imarlı veya imara
açıldıktan sonraki kalacak net yeri hesaplayarak yatırımını gerçekleştirmek
ister.
İskan Durumu?
Ülkemizde iskanı alınmamış bir çok yapı mevcut. Bu yüzden size piyasa
değerinin çok altında gelen bir gayrimenkulün (işyeri, konut) ucuz
olmasının tek sebebidir belki de.
Yabancıya satış söz
konusu mu? Özellikle turistik bölgelerde sıkça karşılaşılan bir
durum. Bazı mal sahipleri uzun bir süreç olarak gördükleri bu satışa sıcak
bakmamaktadır. Beklemek istemezler ve bir an önce satışın gerçekleşmesini
isterler.
Tapu üzerinde
herhangi bir şerh/icra/haciz/ipotek/vergi borcu veya başka bir mahkeme kararı
var mı?
Gayrimenkul kaç
hisseli?
Hissedarların
vekaletleri kimde? Kaç kişide vekalet var?
Vekalet
sahipleri/hissedarlar nerede yaşıyorlar? Satış için tüm hissedarlar veya
vekalet sahibi kişiler hazır mı? Bu sık karşılaşılan bir durum.
Yurtdışında yaşayan Mal sahibi/vekalet sahibi ile müşteri, satış günü
belirlenen bir tarihte bir araya gelemiyorlar. Kimse kimseyi beklemek
istemiyor. Bu da satışın olumsuzlukla sonuçlanmasına yol açıyor. Satış
sürecinde her şeyi kontrol etmeniz gerektiğini unutmayın.
İntikal/Vasi
işlemleri ile ilgili bir durum söz konusu mu? Evet ise, son durum nedir?
Mahkemeden satış kararı alınmış mı?
Satış işleminin
gerçekleşmesi kaç günde biter?
Hissedarlar arasında
anlaşmazlık var mı? Sözleşmesiz ve çok hisseli olarak paylaşıma açılmış
gayrimenkullerde, hissedarların dokuzu ile anlaşmaya varılmış, bir kişi ise
ortalığı bulandırma, diğer hissedarlar arasında huzursuzluk çıkartma
görevini üstlenmiştir. Anlaşılan satış fiyatını sonradan çok az
bulan veya ekstra bir ödeme kendisine yapılması gerektiğini
söyleyen birçok
huysuz hissedar yüzünden imza aşamasındaki çoğu satış olumsuz bitmiştir.
Gayrimenkulün
emsal/rayiç değeri nedir? Doğru değerleme yapabilmeniz için
gerekli. Gayrimenkulün önünde, arkasında, sağında, solunda değerini
düşürecek veya değerini arttıracak neler var?
Sözleşmesiz paylaşıma
açılmak istenen bir gayrimenkul ise;
Müşteri bulmamız
halinde fiyatta ki herhangi bir artışı nasıl önleyeceksiniz?
Çok hisseli bir yerde
çok sesli koro olması durumunda hissedarlar arasındaki anlaşmazlıkları/daha
fazla fiyat isteyenleri nasıl ikna edeceksiniz? Garantiyi nasıl vereceksiniz?
Yukarıda bu konuya değindik.
İlana çıkılmış mı?
Bazı yerler paylaşıma açılırken bol makyajlı size sunulur, kimsede yok
türünden. Birkaç kişiye söyledim yalnız demesi yeterli sizin için. Siz bunun ne
anlama geldiğini çok iyi biliyorsunuz. Hemen internetin başına, hemen
araştırmaya.
Hızlı satış fiyatı
ile normal satış fiyatını belirleyin? Çok acil satılması gereken bir
gayrimenkul size paylaşıma sunulabilir. Burada izlenecek çok basit bir yol
var. Normal satış fiyatı ve hızlı satış fiyatı. Yüz bin liralık normal satış
değerine sahip olan bir yeri doksan bin liraya paylaşıma açarak çok acil
bir satış beklemek işgüzarlıktan başka birşey değildir. Ancak kupon emlaklarda
hızlı satış gerçekleşir.
Kupon değerlemesi?
Kupon emlak diye bir ürün gelebilir size. Kupon emlak piyasada dolaşıp
durur ama çoğu emlak profesyoneli bunun ne anlama geldiğini bilmez. Yine yüz
bin lira olan bir yer yetmiş bin liraya veya altına satılacaksa kupon damgasını
yer. Yoksa normal satış sürecinde işlem görür ve beklemekten başka şansı
olmaz.