Gayrimenkul Alırken Dikkat
Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
1)
Öncelikle alacağınız gayrimenkulün amacınıza yönelik olup olmadığını
tespit edin.
2)
İşinize, okulunuza, merkezlere olan uzaklığını ve hatta ulaşım durumunu
göz önünde bulundurun
3) Eğer tüm kriterleriniz
gayrimenkule almaya uygun olduğunuzu gösterir yöndeyse, söz konu yerin tapu
kaydını kontrol etmeyi ihmal etmeyin.
Özellikle binanın deprem yönetmeliğine
uygun olup olmadığını, projenin denetiminin ve ruhsat izninin olup olmadığını
araştırın.
4) Eğer alacağınız gayrimenkul bir iş
yeri veya bir konutsa içinde kiracı olup olmadığını, kiracının kontrat süresini
ne kadar olduğunu, dairenin binaya
borcunun olup olmadığını öğrenin.
5) Binanın aylık giderleri, ısınma
şekli, yaşı, tesisat durumu, güvenlik, ses ve ısı izalasyonu, otopark durumu,
çevre ve bahçe düzeni gibi detaylara üzerinde incelemeler yapın.
Özellikle binanın deprem yönetmeliğine
uygun olup olmadığını, projenin denetiminin ve ruhsat izninin olup olmadığını
araştırın.
Alım Yaparken Yasal İşlemler Neler?
Gayrimenkullerin satışının resmi
şekilde yapılması gerekir.
Bunun anlamı,tarafların tapu
memurunun önünde, resmi şekilde hazırlanan sözleşmeyi imzalamaları demektir.
Taraflar gerçek kişi iseler, nüfus
cüzdanları, 2 adet vesikalık fotoğraf ve varsa vekil için, "düzenleme
şeklinde vekaletname" ile Tapu Müdürlüğüne başvururlar.
Taraflar ya da taraflardan biri tüzel
kişi ise, Ticaret Sicil Memurluğu'ndan alınmış yetki belgesi ve imza
sirkülerinin bulunması gerekir.
Tapu Müdürü, istemin bizzat hak
sahibinden gelip gelmediğini belirledikten sonra ilgili memura işlemin
yapılması için havale eder.
Memur sunulan belgeleri inceler,
yasal bir sakınca görmezse bildirilen satış değeri üzerinden harçları hesaplar
ve gerekli makbuzları düzenler.
Harçlar yatırıldıktan sonra satış konusunda
resmi senet düzenlenir, Tapu Müdürü huzurunda okunarak imzalanır.
Taraflardan biri okuma-yazma
bilmiyorsa, iki tanık huzurunda okunur, şahsın parmak izi ve tanıkların ifadesi
alınır.
Tapuda tanık gerektiren diğer
durumlar ise; imza atmasını bilmemek, sağır, kör ya da dilsiz olma, taraf
kişiliğinde şüphe, ölünceye kadar bakma sözleşmeleridir.
Taraflar arasında Türkçe bilmeyen
varsa yeminli tercüman bulundurulması gereklidir.
Yukarıda belirtilen durumlarda tapuda
çalışanlar tanık olamazlar.
Tanık ve tercümanların okuma-yazma
bilmesi, temyiz kudretinin olması ve reşit olması gerekir. Tapu Müdürü
imzaladıktan sonra hak sahibi tapusunu alır ve işlem tamamlanmış olur.
Gayrimenkul Satış Vaadi
Sözleşmesi Nedir?
Alıcı ve satıcının karşılıklı olarak,
satıcının taraflarca belirlenen bir bedel karşılığında taşınmazın satışını
vermek, alıcının da bu taşınmazı satın almak ve bedelini ödemek konusunda tapu
sicil memuru karşısında tarafların vaat ve taahhüt beyanlarını kapsayan ve
noterlerce düzenlenen sözleşme satış vaadi sözleşmesidir.
İleride yapılacak olan asıl satışın
yapılmasına dair ön sözleşmedir. "Gayrimenkul Satış Vaadi Sözleşmesi"
düzenlemeye noterler yetkilidir. Noterlerce düzenlenen satış vaadi sözleşmesi
geçerlidir.
• Tapuya
şerh edilmesi şarttır. Ancak alıcı satış vaadi sözleşmesine dayanarak tek
taraflı olarak asıl satışın yapılmasını isteyemez. Satıcının da bu işleme
katılması gerekir aksi halde alıcı mahkeme yoluyla adına tescil isteyebilir.
• Tapuya
şerh edilen şahsi haklar üçüncü şahıslara karşı ileri sürülebilir.
• Tarafların
hak ve borçları açıkça tereddüte meydan vermeyecek şekilde ve taşınmazın bedeli
ve ödenme şekli sözleşmede belirtilir.
• Sözleşmeye
tarafların fotoğraflarının yapıştırılması ve noter tarafından mühürlenmesi
gerekir.
Tarafların istemeleri halinde cayma
durumunda cezai şart konulabilir.
• Şerh
beş sene devam edebilir. Beş sene geçtikten sonra hükmü kalmaz ve resen telkin
edebilir
Ancak taşınmaz mal üzerine işlenen satış vadi şerhi 5 yıllık süreyi
aşmış ve satış vaadi lehdarına satış yapılmamış ise taşınmaz mal malikinin
talebi üzerine satış vaadi lehdarının muvafakatı aranmaksızın. Harçların
tahsili ile taşınmaz üzerindeki şerh resen terkin edilir. Terkin edilen şerhin
satış vaadi lehdarına bildirilmesi gerekir.
Yabancı Gerçek Kişiler Tükiye
de Gayrimenkul Sahibi Olabilirler mi?
Uluslararası hukuk, bir devlet
ülkesinde yabancıları taşınmaz mal edinme hakkı tanınıp tanınmaması mevzuunu
tamamen ilgili devletin takdirine ve kanunlarına bırakmıştır.
Ülkemizde yabancı gerçek kişiler kanunlarımızın müsaade ettiği ölçüde
mülk edinebilirler. Ülkemizde yabancıların mülk edinmesi anayasanın 16.
maddesinde temel hak ve hürriyetler çerçevesinde ve tapu kanunun 35. maddesine
göre yabancı gerçek kişiler kanunun getirdiği yasal sınırlamalar çerçevesinde
ve karşılıklı (Mütekabiliyet) olmak şartıyla ülkemizde mülk edinebilirler. Bu
deyişle kanunlarımız yabancıların mülk edinme şartını karşılıklı işlem şartına
bağlamaktadır. Karşılıklı işlem şartı ülkemizde yabancılara mülk edinmesi için
tanınan hakların aynısının o yabancı ülkede de Türklere tanınması anlamını
taşır.
Tanınan bu hakka getirilen
sınırlamalar nelerdir?
• Yabancı
gerçek şahıslar güvenlik bölgesi ilan edilmiş askeri ve yasak bölgelerde mülk
edinemezler
• Köy
kanunu ile yabancı gerçek kişiler köylerde mülk edinemezler
• Diğer
bir sınırlama ise tapu kanunun 36 maddesi ile getirilen yabancı gerçek
kişilerin kanuni miras hariç olmak üzere köye bağlı olmayan müstakil
çiftliklerde ve köy sınırları dışında kalan arazinin otuz hektardan fazlasını
hükümetin izniyle mülk edinebilirler.
• Durumları
özellik gösteren yabancılardan olan mülteciler, Türkiye'de üç yıl ikamet
etmeleri şartıyla karşılıklı işlem şartı aranmaksızın taşınmaz malları mülk
edinebilirler
1)
Oturduğunuz semtdeki rayiç bedelleri
öğreniniz.
En az aynı semtdeki üç
evin rayiç bedelini ve metre karelerini öğrenin. Toplam üç evin rayiç bedelinin
toplamını toplam metre kare'ye bölün ve sizin semtte metrekare başına kaç lira
rayiç bedel olduğunu bulun.
2)
Bir sonraki aşama bu semtdeki manzara
katsayısını bulmaktır.
3)
Bu semtte manzara olarak kabul edebileceğiniz
her şeyi düşünerek (deniz, boğaz, göl, nehir, park, koru, bir anıt, güzel bir
yapı, vb.) sizin evinizin 10 üstünden semt ortalamasına göre kaç puan alacağını
objektif bir şekilde değerlendirin.
3) Manzaranın dışında başka önemli
bir faktör ön açıklığıdır. Çünkü bir evin önü ne kadar açık olursa o kadar çok
ışık alır.
Evinizin ön ve arka cephelerinde önü
ne kadar açık (burada manzara görmesi gerekmez) 10 üstünden bir puan veriniz.
4) Evinizin altyapısı (doğalgaz,
sıcak su, kablo Tv, vb.) ile ilgili aynı semtdeki diğer evlere
karşılaştırmasını yapıp 10 üstünden bir puan veriniz.
5) Evinizin içindeki kullanılmış olan
malzemelerle (mermer, parke, mutfak, banyo dolabı, vb.) ile ilgili aynı
semtdeki diğer evlere karşılaştırmasını yapıp 10 üstünden bir puan veriniz.
6) Diğer sizin düşündüğünüz sizin
evinizin değerini arttıracak(yeni bina, vb.) veya düşürecek (kötü bir komşu çok
kişiyi kaçırır) faktörlere 10 üstünden bir puan veriniz.
Örnek:
Sizin semtte üç evin rayiç bedelleri
50 milyar, 35 milyar ve 65 milyar TL ve metre kareleri 110, 90 ve 100 olsun.
Topalm 150 milyar TL bölü 300 metre kare rayiç bedel 500 milyon TL yapar.
Eviniz diyelim ki semtinizin parkına bakıyor ve diğer evlere göre bir iyiliği
var manzara katsayısına 7 verdiniz. Evinizin önü açık bir şekilde parka önü
açık olarak bakmasına karşın arkasını diğer binalarla kesiyor ve ön açıklığına
5 verdiniz. Diğer evlerde doğalgaz olmasına rağmen siz hala kömür
kullandığınızdan dolayı altyapıya 3 verdiniz. Eviniz eski olmasına rağmen
içinde masif kapılar ve değerli bir parke var, fakat mutfağınız dökülüyor ve
malzemelere 6 verdiniz. Binanızın deprem dayanıklılığının yüksek olmadığını
düşünüyorsanız ve diğer faktörlere 4 verdiniz. Hesabı şu şekilde bitiriyoruz:
Rayiç m2 bedel çarpı evinizin metre
karesi çarpı (80 + Toplam Puan) /100 = Evinizin Tahmini Bedeli
Yani: 500,000,000 TL * 120 m2 *(80 +
(7 + 5 + 3 + 6 + 4)/100 = 63,000,000,000.- TL
EMLAK SÖZLÜĞÜ (EMLAKÇILIK TERİMLERİ)
1- EMLAK: Mülk ve maldan oluşan emlak
kelimesi ev, arsa, bağ, bahçe, tarla, ve arazi gibi taşınmayan malların orta
adına denir.
2- HARİTA: Coğrafya olgularının
dağılımını bir plan üzerinde gösteren ölçekli çizimdir.
3- PAFTA: Büyük haritayı meydana
getiren parçaların her birine denir.
4- ARAZİ: Yerleşim alanları ve
yapılmış yollar dışında kalan topak parçasına denir
5- ADA: Belirli yollarla çevrili imar
planların meydana getirdiği parsellerin üzerindeki bir arada oluşumuna denir.
6- MEVZİİ İMAR PLANI: Bir bölgeye
mahsus olan ve genel olmayan planlanmış bölgeye denir.
7- ARSA (imar parseli) İmar planı
kapsamında yer alan kullanım şekli ve yapılaşma düzeni belirlenip tamamlanmış
arazi parçalarına denir. Arsaların diğer bir ismi ile İmar parseli' dir.
8- KOORDİNELİ ÇAP : kadastro pafta
üzerinde ilgili parselin koordinatlarının bulunduğu vesikaya denir
9- ROPERLİ KROKİ: İlgili parselin
yapılabilmesini sağlayan, gerekli ölçülerin bulunduğu vesikaya denir.
10- İMAR DURUMU: İmar parselinin
boyutlarını, sınırını, imar planında kullanım şeklini ve yapılacak yapının
teknik şartlarını belirten belgeye denir.
11- İFRAZ : Tapu kütüğünde kayıtlı
bir taşınmazın birden fazla parsel haline getirilmesidir.
12- TEVHİD : Tapu kütüğünde kayıtlı
birden fazla taşınmazın tek bir parsel haline getirilmesidir.
13- KAT KARŞILIĞI ANLAŞMASI: Taraftar
arasında şekil, biçim adet (yüzde ) karşılığı bedel ödemeksizin Tapu Sicil
Müdürlüğü'nce senet altına temlik şeklidir.
14- KAT İRTİFAKI : Bir arsa üzerinde
ileride kat mülkiyetine konu olmak üzere yapılacak ve yapılmakta olan bir veya
birden çok yapının bağımsız bölümleri için, o arsanın maliki veya ortak
malikleri tarafından, Kat, Mülkiyeti Konunu' na göre kurulan irtifak hakkıdır.
15- CİNS TASHİHİ; Tapu kütüğünde
kayıtlı bir taşınmazı niteliğinin değiştirerek, bir başka nitelikteki tapu
kütüğünde tescil edilmesine denir.
16- İSKAN: Yapılan yapının bitmesi
nedeni ile oturulmak için alınan yapı kullanım izine denir.
17- DAİRE: Yapılarda aynı çatı
altında birden fazla yapılan bölümlerden her birine denir.
18- KAT MÜLKİYETİ : Tamamlanmış bir
yapının kat, iş bürosu, dükkan, mağaza, mahzen,depo gibi bölümlerden ayrı ayrı
ve başlı başına kullanılmaya elverişli olanların üzerinde, o taşınmazın maliki
veya ortak malikleri tarafından Kat Mülkiyeti Kanunu'na göre kurulan özel
mülkiyet hakkına denir.
19- AKİT: Tarafların karşılıklı
beyanların alındığı resmi senet tanzimine tabi işlemine denir.
20- SATIŞ VADİ : Taşınmazın satışının
bir kimseye vaat edilmesidir. 21- HİSSELİ TAPU : Birden fazla kişinin sahip
olduğu belgeye denir.
22- MÜSTAKİL TAPU : Bir kişinin kendi
başına sahip olduğu belgeye denir.
23- DEVRE MÜLK : Belirli devrelerde
kişilerce kullanılarak belirli zaman içinde diğer halk sahiplerine devredilen
mekana denir.
24- GECEKONDU : Hazine arazileri
üzerinde izinsiz ve yetkisizce çok kısa sürede yapılan derme çatma kaçak
yapılara denir.
25- VEKALET: Kişinin kendi iradesi
ile tayin ettiği bir temsil şeklidir.
26- VERASET İLAMI : Kanuni varislerin
ölenin varisleri olduklarını resmi kayıt evrakları neticesinde kendilerini
kanıtlamalı ve ilgili mahkemeden almış oldukları tasdikli belgeye denir.
27- MİRASIN İNTİKALİ : Ölen bir
kimsenin mal varlığı ile alacak ve borçlarının mirasçılarına geçmesine denir.
28- ŞUFA HAKKI: Hissedarlar arasında
birinin üçüncü şahıslara satışında yürürlüğe girme hakkına denir.
29- ŞERH: Tapu kütüğüne geçici
mahiyette olmak bazı şahsi hakların kaydedilmesine denir.
30- İPOTEK: Alacaktan kalan kısmı
için konan şerhe denir.
31- HACİZ : İhtilaflı işlerden doğan
pürüzün çözümü için konulan şerhe denir.
32- TEDBİR: Emlak ile olan ihtilafın
ve alacaktan doğan ihtilafın çözümü için konan şerhe denir.
33- İZALE-İ ŞUYU: hissedarlar
arasında paylaşılmayan emlakın mahkeme yoluyla satışına isteme şekline denir.
34- İNTİFA HAKKI: Emlakın iradından
faydalanma hakkına denir.
35- KURU MÜLKİYETİ: Emlakta hak
sahibi olup tasarruf sağlamayan intifa hakkı ile hareket edebilen terime denir.
36- İRTİFAK HAKKI: İki emlaktan
diğerine geçiş hakkı tesisine denir.
37- KİRALAMA İŞLEMİ: Taraflarca
belirli zaman ve şartlarda anlaşarak sözleşme altına alınan kullanım şekline
denir.
38- EMLAK BEYANI : Şahıs, kurum ve
kuruşlarca sahibi olduklarını ispatlayarak bulundukları bölgedeki bağlı
oldukları belediyelere makbuz karşılığı verilen belgeye denir.
39- VERASET BEYANI :Varislerin
mahkeme kanalı ile kendilerini ispatlamaları neticesinde menkul ve gayri
menkullerini kendi adlarına veya müşterek olarak ilgili daireye beyanda
bulunmalarına denir.
40- 376.DİLEKÇE : Vergiden doğan
cezaların azaltılması için ilgili daireye verilen yazıya denir.
41- TAPU VE KADASTROL MÜDÜRLÜKLERİ :
Akitli ve akitsiz işlemleri ile arazi, arsa ve binalar üzerinde yapılan
değişikleri işleyen, kayda geçen, bunların sicilini tutan devlet dairelerine
denir.